طبقه بندی لهجه ها و زیر شاخه های زبان کردی
طبقه بندی لهجه(زاراوه کان)زبان و ادبیات کردستان
به صورت کلی زبان کردی را به چهار لهجه ،گویش یا شاخه می توان طبقه بندی نمود.
1-شاخه ی کرمانج شمال (باکور)
این شاخه از زبان کردی در مناطق زیر رایج است.
الف:ایران :طوایف هرکی،میلان،شکاک،حیدری که این طوایف در محدوده شهرهای ارومیه،سلماس،خوی،ماکو،برادوست وشمال خراسان و....سکونت دارند.
ب:ترکیه غاصب:تمام طوایف کرد ترکیه با این شاخه از زبان کردی تکلم می کنندودر شهرهای مثل ارزروم ،دیاربکر،بایزید،شمدینان،ماردین و....،سکونت دارند.
ج :عراق غاصب:بیشتر طوایف اطراف شهرهای عمادیه،زاخو،سنجارسا باز با این شاخه از زبان کردی تکلم میکنند.
د:قفقاز شوروی سابق:تمام طوایف کرد این ناحیه
ه:سوریه :تمام کردهای مناطق کرد نشین این کشور غاصب
2-شاخه ی کرمانج جنوبی یا سوورانی و اردلانی:
این شاخه نیز در مناطق سلیمانیه ،کرکووک،موصل،اربیل واکثر کردهای ایران رواج دارد.لازم به ذکر است که این شاخه از زبان کردی به عنوان زبان ملی تمام کردهای جهان شناخته شده است و بر هر کردی واجب است جهت یادگیری این شاخه تلاش کند چون زبان علمی و دانشگاهی و ملی ماست.
تمام کتابهای استادانی چون مرحوم عبدالرحمن شرفکندی(هژار)مرحوم ماموستا هیمن و دیگر بزرگان کرد به این لهجه می باشد.
لازم به ذکر است که این لهجه به 3زیر شاخه تقسیم می شود:کرمانج عراقی-کرمانج مکری(مهاباد و بوکانوسقز)وکرمانج سنندج یا سورانی
3-شاخه ی کلهری :
این شاخه در مناطق کرمانشاه،ایلام،لرستان،شهرهای بدره ،خانقین،زرباطیه،فیلی های بغداد رایج است.
زیر شاخه های این شاخه از زبان کردی را می شود به گویش سنجابی (جافی)، گویش کلیایی، گویش هرسینی
،گویش لکی،گویش لری تقسیم نمود
4-شاخه ی اورامی (هورمانی)یا گورانی:
زیر شاخه های این شاخه به قرار ذیل طبقه بندی می شوند:
الف:گویش زازا که در نواحی ارزنجان ترکیه ی غاصب رایج است.
ب:گویش اورمان لهون
ج:گویش پاوه و جوانروود
د:گویش گورانی قدیم که شامل زبان کتابت کتب اهل حق است.
ه:گویش باجلان که درمنطقه دشت زهاب و عراق رایج است.
(به نظر من این همه تنوع لهجه ای باعث ابهت و عظمت یک ملت است نه اختلاف)